Suksman
Rahina Tumpek Kandang
Om
Swastyastu
Pinih ajeng ring Guru pengajian Bahasa Bali sane wangiang
titiang lan semeton sisia sane tresnain titiang, dinane mangkin rumasa bagia pisan
manah tityang santukan titiang prasida ngadeg iriki jagi ngaturang darma wacana
sane mamurda “Suksman Rahina Tumpek Kandang”.
Subakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa wenten
makudang-kudang cara akehne, nenten je tios sane kawastanin Tumpek Kandang
utawi Tumpek Andang. Rahina suci tumpek kandang utawi tumpek uye. Tumpek uye
rauh ngenem sasih apisan inggih punika ring rahina Saniscara Kliwon Wuku
Uye. Ring rahina puniki makasami umat
Hindune ngaturang pangubhakti majeng ring Ida Sang Hyang widhi pinaka Sang
Hyang Siwa Pasupati sane miara sekancan sane maurip ring jagate puniki. Rasa
bhakti iraga kawujudang antuk ngaturang upakara majeng ring makasami buron
khususnyane sarwa buron sane kapiara utawi katah kabaos ubuh-ubuhan.
Ritatkala nunas pasuecan Ida, iraga patut nganggen sarana
upakara dumun turmaning kaaturang ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Ring pustaka
suci Weda rauhing ring pustaka suci Bhagawadgita kabaosang munggwing sang sane
nenten ngelaksanayang yadnya seusan nunas napi sane kauripang olih Ida Sang
Hyang Widhi, Ipun kawastanin maling turmaning pacang nerima dosa ring
kauripannyane. Sarwa ajengan sane sampun usan keanggen sarana upakara utawi
Yadnya Sesa utawi Prasadam kawastanin lungsuran. Ajengan punika keyakinin
sampun kapaicain waranugraha olih Ida Sang Hyang Widhi Wasa.
Ring pustaka suci Sundarigama kabawosang indik rahina suci
umat hindu ring Indonesia, kabawosang rahina suci tumpek kandang inggih
punika pinaka ngaryanang upakara majeng
ring para buron sane dados sarana upakara utawi buron sane kapiara olih manusa.
Artos upacara punika wantah ngaturang parama suksma majeng ring Ida Sang Hyang
widhi pinaka Dewa Siwa utawi Rare Angon, pinaka pengangon buron. Melarapan
antuk parindikane punika kabuktiang munggwing sane kasubhaktinin nenten je I
buron nanging Ida Sang Hyang Widhi.
Ida
dane sareng sami sane kusumayang titiang.
Upacara nunas keselamatan majeng
ring sarwa buron puniki madwe tetujon mangda prasida ngawetuang rasa welas asih
majeng ring makasamian buron pamekasnyane ring ubuh-ubuhan. Majeng ring
masyarakat agraris utawi para petani, ubuh-ubuhan minakadi sampi sanget
nulungin pakaryan I manusa. Ubuh-ubuhane punika sampun mapitulung majeng ring
para petanine ring sawah, turmaning
kotoran ipune prasida dados pupuk ring entik-entikan sane wenten ring sawahe
punika. Umat hindu banget ngamuliaang sampi, lan sampi ring tradisi Hindu
kesubhaktinin pisah pinaka Ibu, lianan ring Ibu pertiwi, pustaka lan sane
lianan.
Agama hindu sampun dados asiki ring kauripan para jana ring
bali. Majeng ring para pengamat, meweh pisan ngelianan agama, adat, budaya,
tradisi lan sane lianan sane sampun maiketan sekadi kain endek utawi tenun ikat
Bali. Wenten sane maosang munggwing upacara agama taler kebaos upacara adat.
Ring Bali nenten wenten adat sane madue upacara. Makasami upacara sane
kelaksanayang ring Bali punika wantah upacara agama. Taler makasami budaya
Bali, sane stata keabdiang majeng ring keagungan Ida Sang Hyang Widhi Wasa,
sakewanten indike punika sayan menarik pisan turmaning prasida keanggen
ngelimurang manah para wisatawanne sane rauh ke Bali.
Mewali malih ring rahina suci tumpek
kandang sane dados bebaosan, munggwing rahina suci puniki pinaka ngicenin welas
asih majeng ring para buron. Ring Yajurveda XVI.48 kaunggahang munggwing
“Berbuatlah agar semua orang, binatang-binatang dan semua
makhluk hidup berbahagia”. Indike punika manyihnayang munggwing agama
setata ngicenin peplajahan mangda sareng sami setata ngicenin welas asih majeng
ring sekancan sane maurip ring jagate puniki.
Ring Sarasamuscaya wenten kasebutang “Ayuwa
tan masih ring sarwa prani, apan prani ngaran prana”, sane artine sampunang
iraga nenten tresna ring ubuh-ubuhan, krana ubuh-ubuhan inggih punika kekuatan alam. Khusus ring perayaan Tumpek
Kandang, umat memuja Tuhan dalam manifestasinya sebagai Dewa Siwa Pasupati
mangda ubuh-ubuhan sane kapelihara ngamolihang kerahayuan. Krana ubuh-ubuhan akeh pisan guna
ipun ring kehidupan manusia. Misalne, sampi utawi kerbau ring para petani wenten
peran sane membantu aktivitas agrarisnyane.
Ubuh-ubuhan sane lianan minakadi
: babi, kambing, ayam, itik. Babi ring masyarakat Hindu di Bali sering kaanggen
semacam tabungan atau celengan. Ring rahinan tertentu umat ngemargiang hajatan, miwah linan ring punika babi puniki
dados kajual ring rahinan Galungan utawi Kuningan.
Sebagai hewan sane sampun
ditakdirkan dados ubuan tunu, ayam, itik, babi miwah sane lianan sering
dijadikan sumber protein untuk menunjang kehidupan manusia. Puniki ten manut
ring ubuhan satwa langka, umat patut ngelestariang minakadi penyu hijau, burung
jalak Bali, menjangan, kera miwah sane lianan. Ubuhan langka punika patut
kajaga mangda nenten prasida punah. Untuk menjaga kepunahan satwa langka,ring
Bali dikaitkan dengan mitologi. Ubuh-ubuhan punika kaucap duwe Ida Batara
(milik Tuhan), minakadi sapi putih duwe, bojog (kera) duwe, lelawah (kelelawar)
duwe, lelipi (ular) duwe miwah sane lianan. Lewat mitologi punika sesungguhnyane
umat kaajak mangda ngelestariang satwa nganggen konsep religi.
Inggih, suksman
iraga ngelaksananyang rahina Tumpek Kandang mangdane alam ring jagat bali niki
tetep asri sane utamane ubuhan-ubuhan. Mawit ring upakara punika pinaka rasa
bhakti iraga majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa sampun nyiptaang ubuh-ubuhan
sane banget magunaring kahuripan iragane.
Inggih
wantah sekadi asapunika prasida titiang ngaturang dharma wacana, yening prade
wenten kirang langkung atur titiang sane nenten mungguh ring pikahyunan ida
dane titiang nunas geng rna sinampura. Puput titiang antuk parama santih “Om Santih Santih Santih Om”
Belum ada tanggapan untuk "Contoh Darma Wacana Bahasa Bali(Suksman Rahina Tumpek Kandang)"
Post a Comment